Kwaliteiten en uitdagingen
Hoogbegaafdheid zijn brengt kwaliteiten met zich mee, maar er zijn ook uitdagingen. Iedere hoogbegaafde is anders. De tabel hieronder geeft een overzicht van veel voorkomende sterke punten en de mogelijke problemen die kunnen spelen. Kinderen/Jongeren kunnen vastlopen. De juiste begeleiding kan hen helpen goed om te gaan met hun kwaliteiten.
Het overzicht is op een breed scherm goed te lezen en is overgenomen van Webb, Gore, Amend en DeVries (2013).
| Kwaliteiten | Mogelijke uitdagingen |
|---|---|
| Kan snel informatie opnemen en onthouden | Ongeduld met de traagheid van anderen; afkeer van sleur en disipline; kan zich verzetten tegen het leren van basisvaardigheden; kan dingen nodeloos complex maken. |
| Weetgierige houding; intellectuele nieuwsgierigheid; motivatie van binnenuit; zoekt naar de betekenis van zaken. | Stelt gênante vragen; heeft een sterke eigen wil; heeft een zeer brede belangstelling en verwacht hetzelfde van anderen. |
| Vermogen om tot de essentie van zaken te komen; abstraheren; samenvatten; houdt van het oplossen van problemen en intellectuele activiteiten. | Negeert details of laat ze weg; houdt er niet van dingen herhaaldelijk te moeten oefenen; zet vraagtekens bij onderwijsmethodes. |
| Ziet het verband tussen oorzaken en gevolgen. | Vindt het moeilijk niet-logische zaken te accepteren, zoals gevoelens, tradities of zaken die op het gezag van anderen moeten worden aangenomen. |
| Is waarheidlievend, hecht aan gelijkwaardigheid en rechtvaardigheid | Heeft moeite met praktische zaken; maakt zich zorgen over humanitaire aangelegenheden |
| Houdt ervan mensen en zaken te organiseren; probeert dingen systematisch te doen. | Bedenkt gecompliceerde regels of systemen; kan als bazig, brutaal of overheersend worden gezien. |
| Grote woordenschat en goede mondelinge uidrukkingsvaardigheid; diepgaande kennis over onderwerpen waarin leeftijdgenoten nog niet geïnteresseerd zijn. | Gebruikt verbale capaciteiten om situaties te vermijden of eraan te ontsnappen; vindt schoolwerk en leeftijdsgenoten vervelend; wordt door anderen als betweter gezien. |
| Is opmerkzaam; heeft hoge verwachtingen; is kritisch op zichzelf en anderen. | Is kritisch of onverdraagzaam jegens anderen; kan ontmoedigd of depressief raken; perfectionistisch. |
| Observeert scherp; staat open voor ongebruikelijke zaken; is steeds op zoek naar nieuwe ervaringen. | Kan overmatig op bepaalde zaken gericht zijn; kan soms naïef overkomen. |
| Creatief en inventief; pakt zaken graag anders aan. | Kan plannen verstoren en zich niet willen bezighouden met wat al bekend is; wordt door anderen als anders en 'buitenbeentje' beschouwd. |
| Hoge mate van concentratie; lange aandachtspanne op eigen interessegebieden. Doelgerichtgedrag, volhardend. | Wordt niet graag gestoord; verwaarloost soms plichten of mensen tijdens geconcentreerde bezigheden; kan koppig overkomen. |
| Aandachtsspanne | |
| Gevoeligheid; hoog empathisch vermogen; de wens om door anderen geaccepteerd te worden | Gevoelig voor kritiek of afwijzing door leeftijdsgenoten; verwacht dat anderen dezelfde waarden aanhangen; sterke behoefte aan succes en erkenning; kan zich anders en vervreemd voelen. |
| Veel energie; alertheid; enthousiasme, perioden van intense inspanning. | Wordt gefrustreerd door gebrek aan activiteiten; kan vanuit eigen bevlogenheid de bezigheden van anderen verstoren; heeft constant stimulans nodig; kan gezien worden als hyperactief. |
| Onafhankelijk: werkt graag zelfstandig: vertrouwt op eigen kunnen. | Kan de inbreng van ouders of klasgenoten verwerpen, non-confermtisme en onconcentionaliteit kunnen weerstan bij anderen oproepen. |
| Brede interesse en vaardigheden op vele gebieden; veelzijdigheid. | Kan chaotisch overkomen: gefrustreerd door tijdgebrek; anderen kunnen gaan verwachten dat hij of zij altijd alles kan. |
| Groot gevoel voor humor. | Kan situaties in het absurde trekken; humor wordt niet altijd door leeftijdsgenoten begrepen; kan de clown gaan uithangen om aandacht te trekken. |