Ontwikkelen
Bij de ontwikkeling en groei van hoofd, hart en handen spelen drie krachten, namelijk de aanleg, de invloed uit de omgeving en de eigen wil om te veranderen.
Aanleg
De eigen kenmerken, mogelijkheden en capaciteiten spelen een belangrijke rol. Hoogbegaafde mensen zijn hiermee ruim, maar ook heel verschillend bedeeld.
Invloed uit omgeving
Invloeden van thuis, school en bredere leefomgeving spelen een belangrijke rol in hoe een kind zich ontwikkelt.
Het betreft hier voor het kind externe factoren die aan te passen zijn. Het is belangrijk om te weten hoe.
Willen veranderen
Om te kunnen ontwikkelen en te kunnen veranderen, is het nodig dat de motivatie om dit te doen aanwezig is. Bij kinderen gaat dit vooral over de inzet willen leveren om iets nieuws te leren. Hoe meer je zelf wilt ontwikkelen, hoe beter dat lukt. Angst kan ontwikkeling in de weg zitten.